Programma
Solisten: Simon Binon, trompet en Bram Nolf, hobo
Concertmeester: Jo Vercruysse
Dirigent: Rik Ghesquière
W.A. Mozart: Eine Kleine Nachtmusik
Joseph Haydn: Trompetconcerto in Es
Pauze
W.A. Mozart: Hobo concerto in C
Joseph Haydn: Symfonie nr. 49 La Passione
Wolfgang Amadeus Mozart en Joseph Haydn: Een muzikale vriendschap
Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791) en Joseph Haydn (1732–1809) worden vaak genoemd als twee van de grootste componisten van de klassieke muziekperiode. Ondanks het leeftijdsverschil van 24 jaar ontwikkelden de twee een warme vriendschap en hadden ze een diep respect voor elkaars muzikale talenten.
Joseph Haydn, vaak “de vader van de symfonie” genoemd, had een enorme invloed op de ontwikkeling van de klassieke muziek. Hij werkte jarenlang in dienst van de Esterházy-familie, waar hij zijn vele symfonieën en strijkkwartetten componeerde. Mozart, daarentegen, stond bekend als een wonderkind dat al op jonge leeftijd internationaal furore maakte.
Toen Mozart begin jaren 1780 in Wenen aankwam, was Haydn al een gevestigde componist. De jonge Mozart bewonderde Haydns muziek en werd sterk beïnvloed door diens stijl, vooral in zijn eigen strijkkwartetten. Mozart droeg zelfs een reeks van zes strijkkwartetten op aan Haydn, bekend als de Haydn-kwartetten. In de toewijding noemde Mozart Haydn zijn “vaderlijke vriend.”
De ontmoeting van twee genieën
De twee componisten ontmoetten elkaar regelmatig in Wenen, vaak tijdens muzikale bijeenkomsten. Ze speelden samen in strijkkwartetten, waarbij Haydn vaak de altvioolpartij op zich nam en Mozart viool speelde. Haydn bewonderde Mozart enorm en sprak openlijk over zijn uitzonderlijke talent. Toen Haydn aan Mozarts vader Leopold schreef, zei hij:
“Ik zeg u op eer en geweten dat uw zoon de grootste componist is die ik ken, persoonlijk of bij naam.”
De invloed tussen de twee ging in beide richtingen. Hoewel Mozart Haydn als een mentor zag, inspireerde Mozarts gedurfde harmonieën en vernieuwende composities Haydn om zijn eigen werk naar een hoger niveau te tillen. Zo bevatten Haydns late strijkkwartetten en symfonieën complexiteit en emotionaliteit die mogelijk door Mozarts werk werden aangewakkerd.
De vriendschap tussen Mozart en Haydn was niet alleen een persoonlijke band, Wolfgang Amadeus noemde Joseph steevast, Papa Haydn! Hun muziek staat symbool voor een muzikale gouden eeuw. Haydn overleefde Mozart met bijna twee decennia, en toen hij over Mozarts vroegtijdige dood hoorde, was hij diep bedroefd. Toch bleef hij zijn vriend herinneren als een van de grootste genieën die de muziekwereld ooit had gekend.
Eine kleine Nachtmusik (KV 525) is een van de bekendste werken van Wolfgang Amadeus Mozart, gecomponeerd in 1787. Het is een serenade voor strijkers, bestaande uit vier delen, die bedoeld was als lichte, elegante amusementsmuziek voor avondbijeenkomsten. De titel betekent letterlijk “Een kleine nachtmuziek,” en de sprankelende melodieën en energieke ritmes maken het een tijdloos meesterwerk van de klassieke muziek. Vooral het eerste deel, met zijn levendige en herkenbare openingsthema, wordt vaak uitgevoerd en is een symbool van Mozart’s genialiteit.
Het Trompetconcert in Es majeur van Joseph Haydn is een van de meest geliefde werken in het trompetrepertoire. Gecomponeerd in 1796, markeert dit concerto een mijlpaal in de geschiedenis van de trompet. Haydn schreef het stuk voor zijn vriend Anton Weidinger, een virtuoze trompettist en uitvinder van de kleppentrompet. Deze nieuwe trompet maakte het mogelijk om chromatische tonen te spelen, iets wat met de oude natuurhoorns onmogelijk was. Haydn was een van de eersten die de mogelijkheden van dit vernieuwende instrument volledig benutte.
Het Hoboconcerto in C majeur, KV 314 van Wolfgang Amadeus Mozart is een juweel uit het klassieke repertoire, dat de virtuositeit en expressiviteit van de hobo prachtig in de schijnwerpers zet. Dit concerto, geschreven rond 1777, weerspiegelt Mozarts meesterlijke vermogen om melodische schoonheid te combineren met een subtiele maar briljante technische uitdaging.
Mozart componeerde het hoboconcerto vermoedelijk tijdens zijn verblijf in Salzburg, waarschijnlijk in opdracht van Giuseppe Ferlendis, een hoboïst in dienst van het hof. Hoewel het stuk later hergebruikt werd als fluitconcerto (KV 313), is de originele versie voor hobo ontworpen, wat duidelijk wordt in de idiomatische schrijfstijl voor het instrument.
Het Hoboconcerto in C majeur is een typisch voorbeeld van Mozarts klassieke stijl: elegant, melodieus en evenwichtig. De hobo krijgt volop de ruimte om te schitteren, terwijl het orkest subtiel en ondersteunend blijft. De melodieën zijn memorabel en variëren van feestelijk tot introspectief.
Het hoboconcerto is een essentieel werk in het repertoire voor hoboïsten en wordt vaak uitgevoerd vanwege zijn tijdloze schoonheid en uitdagende maar lonende soloschrijfstijl. Het blijft een favoriet onder solisten en publiek en vertegenwoordigt
La Passione is een van Haydns weinige symfonieën in een mineur toonsoort, wat bijdraagt aan de dramatiek. De strijkers spelen een prominente rol, ondersteund door blazers die bijdragen aan de sombere sfeer. Haydn maakt gebruik van de kenmerken van de Sturm und Drang-beweging, zoals onverwachte dynamische wisselingen, chromatiek en een intens emotionele uitdrukking.
Deze symfonie wordt vaak gezien als een hoogtepunt van Haydns Sturm und Drang-periode. De bijnaam La Passione kan verwijzen naar zowel religieuze passie als de heftige emotionele intensiteit van de muziek. Het werk wordt geprezen om zijn expressieve kracht en diepgaande muzikale diepgang, en het blijft een favoriet in het klassieke repertoire.
Met La Passione laat Haydn zien dat hij niet alleen een meester was van de lichtvoetige en humoristische symfonieën, maar ook van muziek die de luisteraar diep raakt en ontroert.
