Quatuor Romantique: Einsame Seelen

Quatuor Romantique legt zich voornamelijk toe op de grote romantische periode, maar voert ook de late strijkkwartetten van Mozart en vroeg-20ste-eeuwse kwartetten uit. Ze spelen op originele instrumenten en laten zich inspireren door de historische uitvoeringspraktijk specifiek verbonden aan de romantische stijlperiode: portamento (techniek om de ene noot naar de andere te dragen), rubato (vrij in tempo), horizontaal samenspel. Niet met de bedoeling om een reconstructie van een vervlogen verleden weer te geven, maar wel om met deze historische instrumenten en kennis de muzikale boodschap die in de muziek zit, te laten weerklinken.

Quatuor Romantique brengt Brahms’ tweede strijkkwartet – een van de hoogtepunten van de romantiek – en Schumann’s derde strijkkwartet. Geniet mee van een uitzonderlijk programma dat nog zelden zo wordt uitgevoerd.

Quator Romantique: Guido de Neve, Christophe Pochet, viool | Hans Cammaert, altviool | Didier Poskin, cello

In de ijskoude dagen van december 1820 begint Schubert met volle energie aan zijn 12de strijkkwartet.

Het is ondertussen 4 jaar geleden dat hij nog voor strijkkwartet schreef en het eerste deel, het Allegro assai, gaat vlot. Maar dan stokt het…

Het Andante is breekbaar… op de grens tussen klank en stilte, tussen spreken en onuitgesproken gedachtes.

Het geraakt nooit af, en al spelend vraag je je af of dat überhaupt ook mogelijk zou geweest zijn.

Sommige dingen zijn onuitspreekbaar, zelfs in de muziek.

Na Schubert’s dood belandt het manuscript -gelukkig- bij Johannes Brahms, die het laat uitvoeren in 1867 in Wenen. Na 47 jaar stilte, komen de noten eindelijk tot leven. Franz heeft ze nooit gehoord, hij was al 39 jaren niet meer… In 1870 schenkt Brahms deze prachtige muziek aan de wereld door het manuscript te laten uitgeven bij Senff in Leipzig.

In 1838 zet Schumann zich aan het componeren van een strijkkwartet, maar ook bij hem verloopt het niet probleemloos… Zo schrijft Schumann aan zijn vrouw Clara:

“Gisteren ben ik terug beginnen schrijven aan een strijkkwartet, maar het ontbreekt mij aan moed, alsook de innerlijke rust voor zulk een werk. Ik ga er desondanks toch moeten in slagen…”

Maar helaas, ook bij Schumann blijft het werk onvoltooid, tot Clara in de lente van 1842 op concertreis vertrekt en haar echtgenoot alleen achterlaat. Ellendig en eenzaam besluit hij zich te werpen op de studie van het strijkkwartet en koopt alle kwartetten van Haydn en Beethoven. “…Een ellendig leven” schrijft hij op 20 maart, maar gelukkig komt een kleine maand later ‘zijn’ Clara terug. Schumann’s geest komt tot rust en even later stromen er maar liefst 3 strijkkwartetten uit zijn hand. En hoe…

Brahms tenslotte, jarenlang vriend des huizes bij de familie Schumann en steun en toeverlaat van Clara.

Brahms, die na het overlijden van Schumann in huis komt wonen om Clara te helpen en die diezelfde

zomer nog samen met haar op vakantie gaat naar Zwitserland. Maar Brahms keert alleen terug naar

Wenen. In een brief aan haar dochter schrijft Clara: “Ich hatte das Gefühl, von einer Beerdigung

zurückzukehren…”.

Ook voor Brahms was het strijkkwartet geen evidentie. De schaduw van het genie Beethoven en zijn onwaarschijnlijke strijkkwartetten werken verlammend op zijn geest. Meer dan 20 jaar heeft Brahms nodig om tot een bevredigend resultaat te komen. In de zomer van 1873 legt hij in Lichtental -in de directe nabijheid van Clara- de laatste hand aan zijn eerste 2 strijkkwartetten. Diezelfde zomer nog worden beide werken uitgevoerd, privé, enkel voor Brahms zelf en… Clara.

Schubert en Schumann, waarbij je als muzikant vaak het gevoel krijgt dat je een stukje van hun levensverhaal vertelt. En Brahms, waar je dat gevoel ook hebt, maar minder expliciet. Waar de muziek een stukje abstracter is, meer een universeel verhaal van hoop, liefde, weemoed,…

Wat een tijd die romantiek…

De tijd van het eeuwige verlangen?

De tijd van de eenzame zielen?